Της Λέττας Καλαμαρά
Στα 140 δισ. ευρώ ανέρχονται οι απώλειες των κρατών σε φόρους λόγω της αδυναμίας αλλά και της άρνησης των εθνικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν σωστά τη φοροαποφυγή. Πρόκειται για έσοδα που τα στερούνται τα κράτη αλλά και κατ'επέκταση το σύνολο των πολιτών. Αυτό επεσήμαναν μεταξύ άλλων οι Ευρωβουλευτές οι οποίοι ενέκριναν ψήφισμα, πιέζοντας για αλλαγές στο σύστημα που χρησιμοποιείται για την κατάρτιση του καταλόγου φορολογικών παραδείσων της Ε.Ε. καθώς αυτή τη στιγμή κρίνεται ότι "προκαλεί σύγχυση και είναι αναποτελεσματικό". Το ψήφισμα εγκρίθηκε στις 21/1/2021 στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής με 587 ψήφους υπέρ, 50 κατά και 46 αποχές. Όπως τονίστηκε οι χώρες της ΕΕ είναι υπεύθυνες για το 36% των φορολογικών παραδείσων. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται σχετικά με το αν το φορολογικό σύστημα μίας χώρας είναι δίκαιο ή όχι πρέπει να διευρυνθούν. Χώρες που προβαίνουν σε "συμβολικές" αλλαγές δεν πρέπει να αφαιρούνται από την λίστα, φορολογικές πολιτικές με 0% φορολογικό συντελεστή πρέπει να οδηγούν αυτόματα στην μαύρη λίστα και ο κατάλογος πρέπει να κατοχυρωθεί μέσω ενός νομικά δεσμευτικού μέσου έως το τέλος του 2021.
Ο κατάλογος φορολογικών παραδείσων της ΕΕ, που δημιουργήθηκε το 2017, είχε μέχρι σήμερα «θετικό αντίκτυπο», αλλά δεν κατάφερε να «ανταποκριθεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του», με τις δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται σήμερα στον κατάλογο να καλύπτουν λιγότερο από το 2% των παγκόσμιων απωλειών φορολογικών εσόδων», δήλωσαν οι ευρωβουλευτές. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν αλλαγές που θα κάνουν τη διαδικασία καταχώρισης ή διαγραφής μιας χώρας πιο διαφανή, συνεπή και αμερόληπτη. Πρόσθεσαν πως πρέπει να προστεθούν κριτήρια για να διασφαλιστεί ότι περισσότερες χώρες θα θεωρούνται φορολογικοί παράδεισοι και για να αποτραπεί η αφαίρεση των χωρών από τη μαύρη λίστα πολύ βιαστικά. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει επίσης να ελεγχθούν για να δουν εάν εμφανίζουν κάποια χαρακτηριστικά φορολογικού παραδείσου και εκείνα που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία θα πρέπει να θεωρούνται επίσης φορολογικοί παράδεισοι.
Μετά την ψηφοφορία, ο Πρόεδρος της Υποεπιτροπής για Φορολογικά Θέματα, Paul Tang, σημείωσε πως ο ευρωπαϊκός κατάλογος φορολογικών παραδείσων προκαλεί σύγχυση και είναι αναποτελεσματικός. Με αυτή τη δήλωση το Κοινοβούλιο λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Ενώ η λίστα μπορεί να είναι ένα καλό εργαλείο, τα κράτη μέλη ξέχασαν κάτι κατά τη σύνταξή της: τους πραγματικούς φορολογικούς παραδείσους. Η αλήθεια είναι ότι η λίστα δεν γίνεται καλύτερη, χειροτερεύει. Το Guernsey, οι Μπαχάμες και τώρα τα νησιά Cayman είναι μόνο μερικοί από τους γνωστούς φορολογικούς παραδείσους που τα κράτη μέλη έχουν αφαιρέσει από τη λίστα. Αρνούμενοι να αντιμετωπίσουν σωστά τη φοροαποφυγή, οι εθνικές κυβερνήσεις στερούν από τους πολίτες τους ποσό άνω των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ σε φόρους. Ειδικά στο τρέχον πλαίσιο, αυτό είναι απαράδεκτο. Και ο κ. Tang συμπλήρωσε λέγοντας πως "αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το κοινοβούλιο καταδικάζει έντονα την πρόσφατη αφαίρεση των Νήσων Cayman και ζητεί περισσότερη διαφάνεια και αυστηρότερα κριτήρια καταχώρισης κρατών στη λίστα. Ωστόσο, δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε μόνο στους άλλους, πρέπει επίσης να κοιτάξουμε και τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Η εικόνα δεν είναι όμορφη. Οι χώρες της ΕΕ είναι υπεύθυνες για το 36% των φορολογικών παραδείσων".
Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής
Το Κοινοβούλιο λέει ότι το κριτήριο για να κριθεί εάν το φορολογικό σύστημα μιας χώρας είναι δίκαιο ή όχι πρέπει να διευρυνθεί ώστε να περιλαμβάνει περισσότερες πρακτικές και όχι μόνο προτιμησιακούς φορολογικούς συντελεστές. Το γεγονός ότι τα Νησιά Cayman μόλις αφαιρέθηκαν από τη μαύρη λίστα, ενώ εφαρμόζει πολιτική φορολογικού συντελεστή 0%, είναι απόδειξη για αυτό, λένε οι ευρωβουλευτές. Μεταξύ άλλων προτεινόμενων μέτρων, το ψήφισμα επομένως αναφέρει ότι όλες οι δικαιοδοσίες με συντελεστή φόρου εταιρειών 0% ή χωρίς φόρους επί των κερδών των εταιρειών θα πρέπει να τοποθετούνται αυτόματα στη μαύρη λίστα.
Αυστηρότερα κριτήρια ελέγχου
Η
αφαίρεση από τη μαύρη λίστα δεν θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα μόνο
τροποποιήσεων στο εκάστοτε φορολογικό σύστημα, λένε οι ευρωβουλευτές,
υποστηρίζοντας ότι για παράδειγμα τα Νησιά Cayman και οι Βερμούδες
καταργήθηκαν μετά από «ελάχιστες» αλλαγές και «αδύναμα μέτρα επιβολής».
Επομένως, το ψήφισμα ζητεί να είναι αυστηρότερα τα κριτήρια ελέγχου.
Δικαιοσύνη και διαφάνεια
Όλες οι τρίτες χώρες πρέπει να αντιμετωπίζονται και να ελέγχονται δίκαια χρησιμοποιώντας τα ίδια κριτήρια, λένε οι ευρωβουλευτές, τονίζοντας ότι η τρέχουσα λίστα δείχνει ότι αυτό δεν ισχύει. Η έλλειψη διαφάνειας με την οποία καταρτίζεται και ενημερώνεται αυξάνει αυτές τις αμφιβολίες. Άρα, ζητούν να επισημοποιηθεί η διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου μέσω ενός νομικά δεσμευτικού μέσου έως το τέλος του 2021 και αμφισβητούν εάν ένας άτυπος φορέας όπως η Ομάδα του Κώδικα Συμπεριφοράς είναι σε θέση ή κατάλληλη για την ενημέρωση της μαύρης λίστας.
