"Το εκπαιδευτικό σύστημα και η οικονομία: Η δόμηση του ανθρώπινου
κεφαλαίου στην Ελλάδα" ήταν το θέμα της ημερίδας που διοργάνωσε το Ίδρυμα Οικονομικών και
Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Στο πλαίσιο αυτό η Υπουργός Παιδείας και
Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέωςαιδείας ανέπτυξε τους έξι στρατηγικούς στόχους που
διατρέχουν οριζόντια το κυβερνητικό πρόγραμμα για την παιδεία και αποτυπώνουν
τις προτεραιότητες της κυβέρνησης για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης:
1. Μεγαλύτερη ελευθερία και μεγαλύτερη αυτονομία για σχολεία και
πανεπιστήμια. Αξιοποιούμε τις μεγάλες δυνατότητες των εκπαιδευτικών λειτουργών
σε όλες τις βαθμίδες, απελευθερώνουμε τον δυναμισμό τους.
Το δημόσιο σχολείο απελευθερώνεται από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό
του Υπουργείου Παιδείας σε επίπεδο οργανωτικό και διοικητικό, αλλά και σε
επίπεδο παιδαγωγικό. Ο εκπαιδευτικός αποκτά μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας,
ενώ στην ανώτατη εκπαίδευση, τα Ιδρύματα γίνονται πιο αυτόνομα και
αυτοδιοικούμενα. Μεταξύ άλλων, προτείνουμε να έχουν λόγο για τη βάση εισαγωγής
στις Σχολές, αλλά και για τον αριθμό των εισακτέων, βάσει των πραγματικών
δυνατοτήτων τους, εξορθολογίζεται το ισχύον περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο για τα
μεταπτυχιακά προγραμμάτων και καθιερώνεται ανώτατο χρονικό όριο ολοκλήρωσης των
προπτυχιακών σπουδών, πλην αιτιολογημένων εξαιρέσεων.
2. Εξωστρέφεια και ουσιαστικότερη διασύνδεση με την αγορά
εργασίας. Πρωτίστως, κάνουμε το Υπουργείο Παιδείας εξωστρεφές και εργαζόμαστε
προκειμένου να ανακτήσει τη θέση του στα διεθνή fora. Δίνουμε το παράδειγμα και
ανοίγουμε τον δρόμο στα Ιδρύματα επιδιώκοντας να απελευθερωθούν από τον
ασφυκτικό έλεγχο του Υπουργείου, να γίνουν εξωστρεφή και ανταγωνιστικά.
Περαιτέρω, θεωρούμε ότι η μεγαλύτερη, ίσως, παθογένεια του εκπαιδευτικού μας
συστήματος είναι το χάσμα μεταξύ εκπαιδευτικής διαδικασίας και αναγκών της
αγοράς εργασίας. Γι' αυτό καθιερώνουμε τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό
από το Γυμνάσιο, ώστε να αναδεικνύονται οι κλίσεις και οι δεξιότητες όλων των
παιδιών. Επιπλέον, εστιάζουμε στο θεσμό της «άσκησης» σε επιχειρήσεις, ώστε οι
μαθητές να εξοικειώνονται με την πραγματική οικονομία, και να επιλέγουν το
αντικείμενο σπουδών τους με μεγαλύτερη σιγουριά.
Παράλληλα, ενισχύουμε την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, ώστε,
από λύση ανάγκης για λίγους, να γίνει συνειδητή επιλογή και εργαλείο
απασχόλησης για πολλούς. Ενδεικτικά, με την ίδρυση πρότυπων ΕΠΑ.Λ., τη θέσπιση
νέου πλαισίου λειτουργίας των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας, κ.ά. Επιδιώκουμε
η Δια βίου μάθηση να γίνει τόπος ζωής. Η επανακατάρτιση (reskilling) και η
αναβάθμιση των δεξιοτήτων (upskilling) μπορεί να αποτελέσουν το κλειδί στην
αντιμετώπιση του προβλήματος της νεανικής ανεργίας που λαμβάνει διαστάσεις
κοινωνικής μάστιγας στη χώρα μας.
3. Ίσες ευκαιρίες για όλους. Κύριο μέλημά μας είναι να
εξασφαλίσουμε ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικότερη εκπαίδευση για όλους. Κάνουμε πράξη τη δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση στην
πλειονότητα των Δήμων στη χώρα. Επαναφέρουμε και ενισχύουμε τον θεσμό των
πρότυπων και πειραματικών σχολείων. Στην Ειδική Αγωγή, προσαρμόζουμε σταδιακά
το εκπαιδευτικό μας σύστημα στην κατεύθυνση της πλήρους ανάπτυξης της
ενταξιακής εκπαίδευσης (inclusive education), δημιουργούμε προγράμματα σπουδών
για τις σχολικές δομές ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης κατάλληλα σταθμισμένα ως
προς το είδος της αναπηρίας και των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, και ιδρύουμε
προστατευμένα εργαστήρια μαθητείας και κατάρτισης.
4. Έμφαση στις ήπιες και ψηφιακές δεξιότητες. Καλλιέργεια ήπιων δεξιοτήτων (soft skills), π.χ. δημιουργικότητα,
προσαρμοστικότητα, κριτική σκέψη – επίλυση προβλημάτων, ομαδική δουλειά, και
ψηφιακών δεξιοτήτων (digital skills), π.χ. ψηφιακή χρήση, ψηφιακή επικοινωνία,
ψηφιακή ασφάλεια, ψηφιακή συναισθηματική νοημοσύνη, ψηφιακά δικαιώματα, με διττή
στόχευση: αφ' ενός τη βέλτιστη αξιοποίηση της γνώσης, αφ' ετέρου τη βελτίωση
της προσαρμοστικότητας των νέων σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
5. Ενίσχυση των δεικτών κοινωνικού κεφαλαίου, που θα δώσουν ώθηση
και στην κοινωνική και την οικονομική ανάπτυξη. Το πρόγραμμα σπουδών εμπλουτίζεται με νέες εκπαιδευτικές
θεματικές, όπως επιχειρηματικότητα, συμπεριφορά οδικής κυκλοφορίας,
εθελοντισμός, πρόληψη, αντίδραση και προφύλαξη στις φυσικές καταστροφές, αλλά
και ενισχύεται η εκμάθηση ξένων γλωσσών και γνώσεων πληροφορικής παρέχοντας
μεταξύ άλλων τη δυνατότητα πιστοποίησης των γνώσεων εντός του σχολείου. Στόχος
μας, μορφωμένοι νέοι και ολοκληρωμένοι πολίτες.
6. Υιοθέτηση πολιτικών βάσει τεκμηρίωσης. Αξιολόγηση διαδικασιών και δομών, μελέτη και αξιολόγηση όλων των
οικονομικών πτυχών της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με έμφαση στο ανθρώπινο
κεφάλαιο, ώστε να έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία για να σχεδιάζουμε, να
υλοποιούμε αποτελεσματικότερα και να βελτιώσουμε τις εκπαιδευτικές διαδικασίες.
Η Υπουργός, τέλος, υπογράμμισε ότι ορισμένες από τις
προτεραιότητες του κυβερνητικού προγράμματος για την παιδεία απαιτούν χρήματα
για να υλοποιηθούν, πολλές ωστόσο απαιτούν απλώς πολιτική βούληση και αλλαγή
νοοτροπίας.
