Με τη νέα νομοθεσία, που αποτελεί προϊόν συμφωνίας που επετεύχθη μεταξύ ΕΚ και Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2013, αναθεωρούνται οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις και θεσπίζονται, για πρώτη φορά, κοινά ευρωπαϊκά πρότυπα για τις συμβάσεις παραχώρησης. Στόχος είναι να ενισχυθεί με τον τρόπο αυτό ο θεμιτός ανταγωνισμός και να διασφαλισθεί η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των χρημάτων, με την εισαγωγή νέων κριτηρίων ανάθεσης, τα οποία δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις περιβαλλοντικές παραμέτρους, τις κοινωνικές πτυχές και την καινοτομία.
Οι δημόσιες αρχές χρησιμοποιούν περίπου το 18% του ΑΕΠ για τις συμβάσεις έργων, αγαθών ή υπηρεσιών, γεγονός που καθιστά τις δημόσιες συμβάσεις ένα σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη συγκεκριμένων κοινωνικών στόχων.
«Οι νέοι κανόνες στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα στους πολίτες, που δικαιούνται να διαπιστώνουν ότι το δημόσιο χρήμα χρησιμοποιείται αποτελεσματικά», είπε ο Marc Tarabella (Σοσιαλιστές, Βέλγιο), εισηγητής εκ μέρους του Κοινοβουλίου της έκθεσης σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις.
Αξιοποίηση των χρημάτων
Χάρη στο νέο κριτήριο της «πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς» κατά τη διαδικασία ανάθεσης, οι δημόσιες αρχές θα είναι σε θέση να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα, τις περιβαλλοντικές παραμέτρους, τις κοινωνικές πτυχές ή την καινοτομία λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την τιμή και το κόστος του κύκλου ζωής του έργου, του αγαθού ή της υπηρεσίας που θέλουν να προμηθευτούν.
«Τα νέα κριτήρια θα θέσουν τέλος στη δικτατορία της χαμηλότερης τιμής και θα επαναφέρουν την ποιότητα στο επίκεντρο», εξήγησε ο κ. Tarabella.
Πιο καινοτόμες λύσεις
Οι ευρωβουλευτές αγωνίστηκαν με επιτυχία για την καθιέρωση μιας εντελώς νέας διαδικασίας προκειμένου να ενθαρρυνθούν όσοι υποβάλλουν προσφορές να προτείνουν καινοτόμες λύσεις. Η νέα «σύμπραξη καινοτομίας» θα επιτρέψει στις δημόσιες αρχές να προκηρύσσουν διαγωνισμούς με στόχο την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων χωρίς να προδικάζουν τη λύση, αφήνοντας έτσι τόσο στον υποβάλλοντα προσφορά όσο και στην αρχή που είναι αρμόδια για τη σύναψη της σύμβασης αρκετή ελευθερία κινήσεων ώστε να αναπτύξουν από κοινού νέες λύσεις.
Λιγότερη γραφειοκρατία, ευκολότερη πρόσβαση για τις μικρότερες επιχειρήσεις
Η διαδικασία υποβολής προσφορών θα απλοποιηθεί για τις εταιρείες με ένα τυποποιημένο «Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Προμήθειας (ΕΕΕΠ)», που συνίσταται σε ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση. Μόνο ο προσφέρων στον οποίο έχει αποφασιστεί να ανατεθεί η σύμβαση θα υποχρεούται να προσκομίσει τα αυθεντικά έγγραφα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μειωθεί έτσι ο διοικητικός φόρτος των επιχειρήσεων κατά τουλάχιστον 80%.
Οι νέοι κανόνες ενθαρρύνουν επίσης την υποδιαίρεση των συμβάσεων σε παρτίδες διευκολύνοντας έτσι τις μικρότερες εταιρείες να υποβάλλουν προσφορές.
Αυστηρότεροι κανόνες για την υπεργολαβία
Οι νέοι νόμοι θα περιλαμβάνουν τόσο κανόνες σχετικά με την υπεργολαβία όσο και αυστηρότερες διατάξεις για τις «αφύσικα χαμηλές» προσφορές, ώστε να καταπολεμηθεί το κοινωνικό ντάμπινγκ και να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα των εργαζομένων. Εργολάβοι που δεν τηρούν την εργατική νομοθεσία της ΕΕ μπορεί να αποκλειστούν από την υποβολή προσφορών.
Δημόσιες υπηρεσίες
Η συμφωνία για τους νέους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις συμβάσεις παραχώρησης τονίζει ότι τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να αποφασίζουν για το πώς θα γίνουν τα δημόσια έργα ή οι υπηρεσίες - είτε μέσω «εσωτερικών» (in-house) συμβάσεων είτε μέσω ανάθεσής τους σε ιδιωτικές εταιρείες. Σύμφωνα με το κείμενο της νέας οδηγίας, δεν είναι επιθυμητή η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων οργανισμών κοινής ωφελείας. Επιπλέον, οι ευρωβουλευτές αναγνώρισαν την ιδιαιτερότητα του νερού ως δημόσιου αγαθού και, ως εκ τούτου, δέχτηκαν την εξαίρεσή του από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
Επόμενα βήματα
Οι εν λόγω οδηγίες θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες μετά από τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη συνέχεια 24 μήνες στη διάθεσή τους για να μεταφέρουν τις διατάξεις των νέων κανόνων στην εκάστοτε εθνική νομοθεσία τους.
